برآورد اندازه جمعیت گروه های پر خطر hiv در مردان ۱۸ تا ۴۵ ساله شهر کرمان با استفاده از روش network scale up

مقدمه: تخمین جمعیت گروه­های پرخطر یکی مهم­ترین پارامترهای مورد نیاز برای برنامه‏ریزی­های کلان کشوری در زمینه بیماری hiv/aids است. به­دلیل مخفی بودن و دشواری در یافتن افراد متعلق به این گروه­ها بایست به روش­های غیر مستقیم تخمینی از جمعیت این گروه­ها زد و در این بین روش network scale up یکی از روش­های مؤثر و متداول می­باشد. هدف از انجام این مطالعه برآورد اندازه گروه­های پرخطر hiv در مردان 18 تا 45 ساله کرمانی با استفاده از این روش است. مواد و روش­ها: برای تخمین تعداد افراد پر خطر hiv، نمونه­ای به اندازه 500 نفر از مردان جوان 18 تا 45 ساله شهر کرمان انتخاب شد. برای جمع‏آوری اطلاعات از پرسش­نامه استفاده شد که شامل 1) از این افراد پرسیده شده بود که چند مرد 18 تا 45 ساله کرمانی را بر اساس معیار‏های تعریف شده برای برای تخمین اندازه شبکه می‏شناسند،2) در مورد گروه­های پرخطر (مصرف‏کننده موادمخدر، مصرف موارد روانگردان، مصرف موارد به­صورت نامشخص و مواد الکلی) از افراد پرسیده شد که در شبکه خود آیا کسی را می‏شناسند که متعلق به این گروه­ها باشند. اگر جواب آنها بلی بود از آن­ها سؤال می‏شد که در هر یک از این گروه­ها چند نفر را می‏شناسند. یافته­ها: برآورد اندازه جمعیت بر اساس میانگین ساده تعداد افراد شناخته شده در گروه­های پرخطر مصرف‏کننده مواد مخدر، مصرف موارد روانگردان، مصرف موارد به­صورت نامشخص و مواد الکلی به ترتیب برابر 10402، 2418، 3056 و 22572 نفر بوده است. اما بر اساس 5% میانگین محصور شده این اعداد برای این گروه­ها به ترتیب برابر 6307، 581، 501 و 11143 نفر بوده است. نتیجه­گیری: در صورتی که پیش‏فرض‏های این روش به خوبی برقرار باشد می‏توان به اندازه‏ای که از روش به دست می‏آید اعتماد کرد. این مطالعه به­صورت یک مطالعه مقدماتی (pilot) برای اولین بار در ایران انجام گرفته است. برای برآورد اندازه جمعیت گروه­های پرخطر در ایران، پیشنهاد می‏شود مطالعات جامع‏تری از جمله مطالعات در بین زنان و در گروه­های سنی متفاوت نیز اجرا شود.